Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2016

Πέντε μοντέρνες μητριαρχικές κοινωνίες

Έχουμε συνηθίσει τους άνδρες να έχουν το «πάνω χέρι» στην πλειοψηφία των σύγχρονων κοινωνιών, όμως σε αυτές τις πέντε κοινωνίες τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Πέντε μοντέρνες μητριαρχικές κοινωνίες


Πότε ήταν η τελευταία φορά που είδατε μια γυναίκα ή γυναίκες να αποτελούν «κεφαλή» και να κρατούν τα ηνία μιας ολόκληρης κοινωνίας; Όχι, η Ζήνα στις Αμαζόνες δεν πιάνεται. Ούτε οι ίδιες οι Αμαζόνες πιάνονται, καθώς αποτελούν μυθολογία. 

Μη σπάτε το κεφάλι σας. Η σύγχρονη κοινωνία είναι τόσο στηριγμένη στο μοντέλο του άνδρα, που για να μπορέσουμε να βρούμε ένα παράδειγμα μητριαρχικού μοντέλου θα πρέπει να ψάξουμε πολύ. Πάρα πολύ. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δε θα το βρούμε.

Μοσούο 

Στις παρυφές των Ιμαλαϊων, κατά μήκος της ακτής της λίμνης Λουγκού, η φυλή Μοσούο αποτελεί μια εθνοτική μειονότητα περίπου 40 χιλιάδων ανθρώπων και παράλληλα την πιο γνωστή μητριαρχική κοινωνία. Οι Μοσούο ζουν σε διευρυμένες οικογένειες σε μεγάλα νοικοκυριά, στην κορυφή των οποίων βρίσκεται μια γυναίκα- αρχηγός. Η γενεαλογία αφορά την γυναικεία πλευρά της οικογένειας, ενώ η ιδιοκτησία μεταφέρεται από μητέρα σε μητέρα. Οι γυναίκες της φυλής παίρνουν κατά κύριο λόγο τις επιχειρηματικές αποφάσεις, ενώ οι άνδρες ασχολούνται συνήθως με την πολιτική. Τα παιδιά μεγαλώνουν στα νοικοκυριά των μητέρων τους και παίρνουν τα ονόματά τους από εκείνες. 


Μινανγκαμπάου Με περίπου τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους, η Μινανγκαμπάου, στη Δυτική Σουμάτρα της Ινδονησίας αποτελεί τη μεγαλύτερη γνωστή μητριαρχική κοινωνία. Μαζί με τον νόμο της φυλής ο οποίος προστάζει όλα τα περιουσιακά στοιχεία να ανήκουν και να μεταφέρονται από τη μάνα στην κόρη, η φυλή πιστεύει ακράδαντα ότι η μητέρα είναι το πιο σημαντικό πρόσωπο της κοινωνίας. Στην κοινωνία αυτή, οι γυναίκες συνηθίζουν να «κυριαρχούν» στα νοικοκυριά, ενώ οι άνδρες ασχολούνται κατά κύριο λόγο με πνευματικές και πολιτικές ασχολίες. Μετά τον γάμο, η κάθε γυναίκα αποκτά τον δικό της χώρο ξεκούρασης στο σπίτι, ενώ ο άνδρας μπορεί να κοιμάται μαζί της, αλλά θα πρέπει να φύγει νωρίς το πρωί για να πάρει πρωινό στο σπίτι της μητέρας του. 

Ακάν 
Οι άνθρωποι της Ακάν αποτελούν την πλειοψηφία στη Γκάνα, όπου κατοικούν κατά κύριο λόγο. Η κοινωνική οργάνωση της Ακάν χτίστηκε γύρω από την μητριαρχία, στην οποία η ταυτότητα του καθενός, η κληρονομία, ο πλούτος και η ενασχόληση με την πολιτική είναι καθαρά θέμα… γυναικείο. Όλοι οι ηγέτες της φυλής είναι γυναίκες, όμως και οι άνδρες έχουν κάποιες ηγετικές θέσεις μέσα στην κοινωνία. Οι κληρονομικοί αυτοί ρόλοι, ωστόσο, έχουν «περάσει» μητρογραμμικά – δηλαδή από τις μητέρες και τις αδερφές των ανδρών. Επίσης, οι άνδρες δεν οφείλουν να υποστηρίζουν μόνο τις οικογένειές τους, αλλά και εκείνες των θηλυκών συγγενών τους. 

Μπριμπρί Πρόκειται για μια μικρή αυτόχθονη ομάδα περίπου 13 χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι ζουν σε καταφύγια στην επαρχία Λιμόν της Κόστα Ρίκα. Όπως και οι υπόλοιπες μητρογραμμικές κοινωνίες, οι Μπριμπρί είναι οργανωμένες σε φυλές. Η κάθε φυλή αποτελείται από μια διευρυμένη οικογένεια και «διοικείται» από τις μητέρες και τις γυναίκες. Οι γυναίκες μάλιστα είναι οι μόνες που σύμφωνα με την παράδοση μπορούν να κληρονομήσουν γη, ενώ παράλληλα έχουν προικιστεί με το δικαίωμα να ετοιμάζουν το κακάο το οποίο χρησιμοποιείται στις ιερές τελετουργίες των Μπριμπρί. 

Ναγκοβίσι 
Ζουν στη Νότια Μπουγκενβίλ, ένα νησάκι δυτικά της Νέας Γουινέας, και είναι χωρισμένοι σε δύο μητριγραμμικές ομάδες, οι οποίες με τη σειρά τους χωρίζονται σε μητρογραμμικές φυλές. Οι γυναίκες Ναγκοβίσι έχουν ηγετικές θέσεις στις φυλές αυτές, καθώς επίσης και στις τελετές, όμως το μεγαλύτερό τους «ατού» είναι ότι ασχολούνται μόνες τους με τη γη που τους ανήκει. Ο Ανθρωπολόγος Jil Nash ο οποίος ασχολήθηκε εκτενώς με την κοινωνία αυτή, παρατήρησε ότι στην περίπτωση του γάμου, η γυναίκα Ναγκοβίσι εξισώνει τη σεξουαλικότητα με την… κηπουρική. Δηλαδή, ο γάμος δεν είναι θεσμοθετημένος, και αν ένα ζευγάρι κυκλοφορεί μαζί, κοιμάται μαζί και ο άνδρας βοηθά τη γυναίκα στην κηπουρική, τότε θεωρούνται παντρεμένοι. 


Νικόλας Γεωργιακώδης



Οι Μοϊκανοί και οι άλλες ινδιάνικες φυλές που υπήρχαν και επιβιώνουν σήμερα

Οι εξοντωτικοί πόλεμοι των αγγλοσαξόνων εναντίον των γηγενών ινδιάνων των ΗΠΑ άρχισαν αμέσως μετά την εγκατάσταση τους στα εδάφη των Ινδιάνων των ΗΠΑ.
 
Οι Ινδιάνοι των ΗΠΑ χωρίζονται σε 4 κατά βάση ομάδες.
 
1η ομάδα είναι οι Ιροκέζοι , οι Μοχώκ , οι Χιούρον οι Τσερόκι και διάφορες άλλες φυλές.
 
2η είναι οι Μοϊκανοί οι Σεμινόλοι οι Μαυροπόδαροι, οι Κρικ, οι Σοσόνοι, οι Τσεγιέν [ή Σεγιέν ] οι Αράπαχο και οι Παόνι.
 
3η ομάδα είναι η Σιού που είναι η μεγαλύτερη φυλή των ΗΠΑ , έχουν τα ίδια έθιμα και μιλούν την ίδια γλάσσα.
 
4η ομάδα είναι οι Απάτσι οι Ναβάχο και οι Χόπι. 
 
Τους Ιροκέζους τους εξόντωσαν οι Αγγλοσάξονες από το 1776 μέχρι το 1783 με συνεχείς πολέμους. Οι Ιροκέζοι ήταν ένωση φυλών που βασιζόταν στη μητριαρχία, οι γυναίκες τους δηλαδή καθόριζαν την καταγωγή των παιδιών, συμμετείχαν στη διοίκηση της φυλής, στο μεγάλο συμβούλιο δηλαδή, και η γνώμη τους είχε καθοριστική σημασία. Από αυτούς έβγαλε συμπεράσματα ο Δαρβίνος και μίλησε για μητριαρχική κοινωνία, και ο Έγκελς από το Δαρβίνο και τους Ιροκέζους έγραψε το βιβλίο <Η καταγωγή της οικογενείας της αστικής ιδιοκτησίας και του κράτους>. Κατοικούσαν διπλά στη λίμνη Οντάριο και Ηρι στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
 
Η εξόντωση των Τσερόκι στην Καρολίνα έγινε το 1759, και των Κρικ στην Γεωργία το 1812-1814.
 
Οι Μοϊκανοί, όπου το αγγλοσαξονικό βιβλίο <Ο τελευταίος των Μοϊκανών> μας λέει ότι εξοντωθήκαν μέχρι τον τελευταίο λέει ψέμματα. Οι Μοϊκανοί ήταν σύμμαχοι των Εγγλέζων στον πόλεμο που έκαναν  με τους Γάλλους για την αποικιοποίηση των ΗΠΑ. Σήμερα ζουν 600 από αυτούς σε καταυλισμούς-στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ακλουθώντας τη μοίρα των υπόλοιπων Ινδιάνων.
 
Τους Σιού την μεγαλύτερη φυλετική ομάδα τους εξόντωσαν σε διαδοχικές μάχες το 1862 στη Μινεσότα το 1863 και το 1864 στη Βόρεια Ντακότα και σε μια μεγάλη μάχη το 1876 στη Μοντάνα στο πόταμο Γελοστόουν.
 
Η τελική μάχη με τους Σιού δόθηκε στη Νότια Ντακότα το 1891. Τα ονόματα των αρχηγών των Σιού, του Κόκκινου Σύννεφου, του Καθιστού Βουβάλου και του Τρελού Αλόγου, έμειναν στην ιστορία για τους αγώνες που έδωσαν για να υπερασπίσουν τα εδάφη τους.
 
Τα μεγάλα κύματα των αποίκων με αιματηρούς αγώνες και συνθήκες που παραβιάζονταν συνέχεια από τη μεριά των αποίκων, απωθούσαν αργά αλλά αποφασιστικά τις φυλές των Ινδιάνων προς το εσωτερικό. Και όσα δεν κατάφερναν οι λευκοί άποικοι με τα όπλα τα κατάφερναν με το αλκοόλ που διοχέτευαν στους Ινδιάνους σαν δώρο.
 
Στην πορεία τους προς την εγκατάλειψη και τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, που ονομάστηκε "Δρόμος των δακρύων", περίπου τα τρία τέταρτα των Ινδιάνων που υποχρεωθήκαν να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους και να μεταφερθούν στην Οκλαχόμα, έβρισκε το θάνατο.
 
Με τους Απάτσι οι λευκοί Αγγλοσάξονες έκαναν πόλεμο από το 1871 μέχρι το 1882 και τον τελικό το 1885. Οι πιο γνωστοί αρχηγοί των Απάτσι ήταν ο Κότσιζ που παραδόθηκε το 1872, και ο περίφημος Τζερόνιμο που παραδόθηκε με τον λαό του το 1886.
 
Ο Τζερόνιμο εκφώνησε έναν περίφημο λόγο για την κυριαρχία των λευκών στα πατρογονικά εδάφη των Απάτσι, και τις επιπτώσεις της, ο όποιος λόγος βρίσκεται σε ένα βιβλίο στα ελληνικά και έχει κυκλοφορήσει από τις αναρχικές εκδόσεις "Ελεύθερος Τύπος".
 
Φιλελεύθεροι, απειθάρχητοι και πολεμικοί , οι Απάτσι αντισταθήκαν με πείσμα και με πάθος στην κατάληψη των εδαφών τους από τους λευκούς αποίκους, με αποτέλεσμα να αποδεκατιστούν από τον αμερικανικό Στρατό πολλές φόρες ιδιαίτερα κατά τις άγριες σφαγές του 1862 του 1869 και του 1871.
 
Το 1880 οι Απάτσι επαναστάτησαν και κατέφυγαν στο Μέξικο, αλλά διώχθηκαν και από κει. Αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στις ΗΠΑ και το 1886 να εγκατασταθούν σε στρατόπεδα-καταυλισμούς στην Αριζόνα και στο Νέο Μέξικο.
 
Από τους λευκούς που αντιμετώπιζαν διαφορετικά τους Ινδιάνους, ήταν οι κυνηγοί των βουνών που πολλές φόρες πανδρευόντουσαν Ινδιάνες, αλλά τελικά εκλείψανε και αυτοί πρώτοι με την έλευση των πρώτων αποίκων.
 
Η κεντρική ιδέα της ζωής των Ινδιάνων, είναι ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε παιδιά της φύσης , την οποία πρέπει να σεβόμαστε. Δεν σκότωναν παραπάνω βουβάλους από όσο τους χρειαζόταν για να τραφούν, (ενώ οι λευκοί είναι υπεύθυνοι για το ότι παραλίγο να εκλείψουν οι βίσωνες από το αλόγιστο κυνήγι απλώς για σκοποβολή ) και πριν το κυνήγι, αλλά και πριν τεμαχίσουν το κρέας του, προσεύχονταν στο Μεγάλο Πνεύμα, το ανώτατο ον που πίστευαν ότι ελέγχει το Σύμπαν.
 
Το Μεγάλο Πνεύμα η αλλιώς ο Μεγάλος Μανιτού, ήταν υπεύθυνος για το κάλο και το κακό, και για όλα τα φυσικά φαινόμενα. Όταν πέθαιναν τα πτώματα εγκαταλείπονταν σε ένα νεκροκρέβατο σε κάποιο ύψωμα, για να τραφούν με τις σάρκες του τα άγρια ζώα της φύσης, και έτσι ο νεκρός να επιστρέψει πίσω στη φύση.
 
Ο ιερέας-σαμάνος με το χορό των πνευμάτων στον όποιο τον ακλουθούσε όλη η φυλή , ήταν υπεύθυνος για τη βροχή, για το αν θα βρουν τροφή κ.τ.λ. και επίσης για την άσκηση της ιατρικής με επεξεργασία και χρήση φυτικών φάρμακων.
 
Στους Ινδιάνους, δεν υπήρχαν μακροχρόνιοι πόλεμοι, ούτε οργανωμένοι στρατοί, ούτε μόνιμες στρατιωτικές ιεραρχίες. Σκοπός του πολέμου δεν ήταν η κατοχή ενός εδάφους, γεγονός που για έναν νομαδικό λαό δεν είχε καμιά σημασία, αλλά η απόκτηση της δόξας μέσω της γενναιότητας και του θάρρους.
 
Μεγάλος δολοφόνος αθώων γυναικόπαιδων ήταν ο μπεκρούλιακας αγγλοσάξονος στρατηγός Κάστερ, ο όποιος μεταξύ ενός μπουκαλιού ουίσκι που κατέβαζε και ενός άλλου, διέταζε τη σφαγή αθώων γυναικόπαιδων των Ινδιάνων, δίνοντας μάλιστα και αμοιβή για το κάθε κεφάλι ινδιάνου που του έφερναν οι στρατιώτες του
 
Σήμερα έχουν απομείνει 35.000 Ιροκέζοι και φυλές της πρώτης ομάδας, 100.000 από τη δεύτερη ομάδα, 150.000 Απάτσι Ναβάχο από την τέταρτη ομάδα και 300.000 Σιού της τρίτης ομάδας.
 

Την δεκαετία του 1960 ο Λέοναρντ Πελτιέρ, προσπάθησε να ενώσει τους Ινδιάνους που είχαν απομείνει, και για αυτό το λόγο κυνηγήθηκε από το FBI και με ψευδείς κατηγορίες κλείστηκε στις φυλακές.

Μεγκαλάγια: μία κοινωνία γυναικών

Σε μια επαρχία της Ινδίας, είναι οι άνδρες αυτοί που ζητούν ίσα δικαιώματα

 Στο μικρό ομόσπονδο κρατίδιο της Μεγκαλάγια στην Ινδία γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα δικαιώματα των δύο φύλων. Δεν είναι όμως οι γυναίκες που ζητούν ίσες ευκαιρίες, αφού στην προκειμένη περίπτωση οι κοινωνικές διακρίσεις αφορούν το... «ισχυρό φύλο»!
Μεγκαλάγια: μία κοινωνία γυναικών

«Δεν θέλουμε να υποβιβάσουμε τις γυναίκες» είπε σε δημοσιογράφο του BBC, ο Κιθ Παριάτ, πρόεδρος του Syngkhong-Rympei-Thymmai, ενός κινήματος για τα δικαιώματα των ανδρών στη Μεγκαλάγια. 

Ο Παριάτ, που αψήφησε μία παράδοση χιλιάδων ετών παίρνοντας το επίθετο του πατέρα και όχι της μητέρας του, υποστηρίζει ότι η μητριαρχική κοινωνία του κρατιδίου δημιουργεί πολλά προβλήματα στους άνδρες της φυλής Κάσι, όπως αλκοολισμό και χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Στη Μεγκαλάγια η περιουσία δεν μεταβιβάζεται από πατέρα σε γιο αλλά από μητέρα σε κόρη. 

«Αν θέλεις να δεις πόσο πολύ οι Κάσι ευνοούν τις γυναίκες και όχι τους άνδρες κάνε μία βόλτα στο μαιευτήριο» λέει ο ίδιος. 

Και συνεχίζει: «Αν είναι κορίτσι όλοι οι συγγενείς απ΄ έξω θα ζητωκραυγάζουν. 

Αν είναι αγόρι θα τους ακούσεις να μουρμουρίζουν ευγενικά "Ο, τι μας δίνει ο θεός είναι εντάξει"».

Ακόμη και η τοπική γλώσσα των Κάσι αντανακλά τις πολιτισμικές διαφορές που αφορούν στα δύο φύλα: 

«Το δέντρο είναι αρσενικό, αλλά όταν γίνεται ξύλο, είναι θηλυκό. Το ίδιο συμβαίνει με πολλά ουσιαστικά στη γλώσσα μας. Όταν κάτι γίνεται χρήσιμο, το φύλο του μετατρέπεται σε θηλυκό. Η μητριαρχία κάνει τους άνδρες να αισθάνονται άχρηστοι» λέει ο Παριάτ.

Η Μέρι, μία 42χρονη γυναίκα που ζει μαζί με τον 36χρονο σύζυγό της στο... «μητρικό» της σπίτι μέχρι να το κληρονομήσει, λέει ότι οι γυναίκες της φυλής δεν εμπιστεύονται τους άνδρες στη διαχείριση των χρημάτων και γι' αυτό την έχουν αναλάβει οι ίδιες.

«Οι περισσότεροι άνδρες στο χωριό μας εγκαταλείπουν το σχολείο νωρίς για να βοηθήσουν τους πατέρες τους στα χωράφια. Αυτό έχει αρνητικές συνέπειες στην εκπαίδευσή τους» υπογραμμίζει. 

Η ίδια δεν έχει ακούσει ποτέ για το κίνημα υπέρ των δικαιωμάτων των ανδρών στη Μεγκαλάγια, ωστόσο, πιστεύει ότι το σύστημα της γυναικοκρατίας δεν θα αλλάξει ποτέ.

Το βημα



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου